تفاوت تاریخ شمار شمسی، قمری و میلادی

نیاز به اطلاع از زمان و تاریخ از همان ابتدا در انسان ها احساس می شد همانند نیاز به خوراک برای زنده ماندن. زیرا انسان ها حتی برای تولید مواد غذایی و کشاورزی نیاز داشتند که زمان کاشت و برداشت را بدانند. به همین جهت بود که به طرق مختلف خود از گذشت زمان مطلع می شدند. امروزه طبیعتا با گذشت قرن ها و پیشرفت بی نظیر علم ستاره شناسی دیگر نگران چنین مسائلی نیستیم.

انسان ها توانستند با توجه به علم ستاره شناسی تاریخ و زمان را محاسبه کنند. امروزه ما انواع ساعت و تقویم دیجیتالی و کاغذی را نزد خود داریم. تاریخ، مناسبت ها و نحوه محاسبه آن در طول ادوار دستخوش تغییرات زیادی شده است. اما در کل سه روش یا 3 نوع تقویم شمار داریم که در قسمت های مختلف جهان برای روزشماری استفاده می شود. همانطور که می دانید این تقویم ها شمسی، قمری و میلادی هستند.

تقویم روزشمار شمسی

در خصوص پیدایش و فروش تقویم تعابیر مختلفی وجود دارد. طبق روایتی مبدا تاریخ شمسی به 500 سال قبل از تولید عیسی مسیح و آغاز پادشاهی هخامنشیان باز می گردد. جالب است بدانید که تقویم شمسی تنها در دو کشور ایران و افغانستان مورد استفاده قرار می گیرد. و اکثر کشورهای دنیا به دلیل برقراری ارتباط موثر با کشورهای دیگر، از تقویم میلادی استفاده می کنند.

تقویم روزشمار قمری

مبدا تاریخ شمار هجری قمری بر طبق سال و تاریه هجرت پیامبر اکرم از مکه به مدینه محاسبه می شود. طبیعتا بین تقویم شمسی و قمری تفاوت هایی وجود دارد که عمده تفاوت آن در محاسبه روزهاست. در تقویم قمری روزها بر اساس گردش ماه به دور خورشید محاسبه می شوند ولی در تقویم شمسی روزها طبق گردش زمین به دور خوردشی تعیین می شوند.

بنابراین بر اساس این اختلاف محاسبه، سال قمری و شمسی 11 روز با یکدیگر تفاوت دارند. طبق محاسبه گردش ماه به دور خورشید سال قمری 354 روزه و ماه های فرد آن 29 روز و ماه های زوج نیز 30 روزه هستند. بدین ترتیب هر 34 سال یکبار تاریخ شمسی یکسال از سال قمری عقب می افتد. البته زمانی که در بین مسلمانان نیاز به اطلاع از تاریخ برای برگذاری مراسم مذهبی احساس شد، تقویم قمری-شمسی نیز به وجود آمد.

اما متاسفانه مشکلات زیادی داشت و از دقت پایینی برخوردار بود، به همین جهت کنار گذاشته شد. ناگفته نماند طبق قانون کشورمان رویدادها و مناسبت های مذهبی بر اساس تاریخ قمری محاسبه می شوند. و در تمام نسخ تقویم شمسی مناسب های اسلامی و مذهبی طبق تقویم قمری محاسبه و مشخص می گردند.

تقویم روزشمار میلادی

پرواضح است که مبدا این تقویم سالروز تولد عیسی مسیح است. بنابراین تفاوت محاسباتی بین تقویم میلادی، شمسی و قمری نیز در همین خصوص است. البته ناگفته نماند که نحوه محاسبه روزها در سالنامه شمسی و میلادی یکسان بوده و هر دو بر اساس گردش خورشید محاسبه می گردند. از همین رو روزهای تقویم شمسی و میلادی برابر هستند، یعنی 25 دسامبر میلادی مصادف با 8 دی ماه بوده و هرگز تغییر نخواهد کرد.

ضمن اینکه هر چهار سال یکبار ماه دسامبر میلادی سی روزه محاسبه شده و سال کبیسه می شود. پس در نتیجهج آغاز سال نوی میلادی هر ساله در فصل زمستان و شمسی هر ساله در فصل بهار رخ می دهد؛ اما آغاز سال قمری متغیر بوده و می تواند در هر فصلی از سال رخ دهد. تقویم جهانی و عمومی بین اکثر مردم جهان تقویم میلادی است. حتی اخیرا کشورهایی چون مصر، ترکیه و حتی عربستان سعودی نیز تقویم میلادی را بصورت رسمی پذیرفته و مبنای خود قرار داده اند.

تقویم خورشیدی

همزمان با پیدایش دین زرتشت تقویم آن نیز به نام تقویم خورشیدی روی کار آمد که اولین روز بهار مبنای محاسباتی آن بود. این نوع تقویم ایراداتی نیز داشت و مبنای محاسبه ایام سال، تغییرات فصول بود. از جمله ایرادات عمده این تقویم این بود که محاسبات آن مشکلات عدیده ای داشت و حتی در پایان هر سال بعضی روزها حذف می شدند. بنابراین این مشکلات احساس می شد و نیاز به تغییرات داشت.

پس از سال ها طبق فرمان شاه سلجوقی جمعی از منجمان به نام آن زمان به تحقیق پرداخته و ایرادات تقویم خورشیدی را برطرف کردند. در سال 1304 مجلس شورای ملی ایران نیز تقویم خورشیدی را به عنوان تقویم رسمی ایران تصویب کرد و همچنان ادامه دارد. سررسید های 1402 پیک فدک نیز پیرو گاه شمار شمسی تدوین شده و تمامی مناسبت ها در آن ها درج می شود.